دبستان دخترانه پروین اعتصامی چَمگُردان
برخى از کارشناسان عقیده دارند دانشآموزان تابستان را زمانى براى فرار از فشار مدرسه تلقى مىکنند.در این شرایط، اگر والدین و دولت بتوانند برنامههاى آموزشى جالبى تدارک ببینند، اوقات فراغت از حالت کسالت بار خارج مىشود و بچههایى که از سر بیکارى به رفتارهاى نابهنجار رو مىآورند، حرفه جالبى مىآموزند و هم خود را سرگرم مىکنند و هم امکان اشتغال پیدا مىکنند. در غیر این صورت، اوقات فراغت نتیجه مثبتى به همراه نمىآورد.
بچه ها را نباید با اصرار به کلاس خاصى فرستاد، بلکه مىتوان از خود بچهها پرسید که چه چیزى خستگى شان را برطرف مىکند و آنها را به سمت کارهاى مورد علاقهشان سوق مىدهد. متولیان هم باید برنامهریزى داشته باشند.
در کشورهاى پیشرفته برنامه هاى زیادى براى تعطیلات طولانى دانش آموزان تدارک دیده مى شود. امکانات جنبى هم براى این دوران زیاد است. این امکانات را مراکز محلى که همان انجمنهاى محلى و دفاتر نوجوانان و جوانان هستند (مانند فرهنگسراها) ایجاد مىکنند.
خانواده ها هم از این برنامه ها استقبال مىکنند، چون علاوه بر این که نحوه گذران اوقات فراغت بچه ها برایشان مهم است، مىدانند که اگر بچهها را به حال خود رها کنند ممکن است به راه خطا بروند و وقتى دراین برنامهها شرکت مىکنند، دست کم، اندکى تحت نظارت هستند.
در کشور ما ارگانها و نهادهاى دولتى امکانات زیادى دارند که بخشى از آن را مىتوانند در طول تابستان دراختیار بچهها قرار دهند.
فصل تابستان فرصت خوبی است که فعالیتها و برنامههای فرهنگی، تربیتی متنوعتر و با گستردگی بیشتر از فعالیتهای طول سال کانونها و مراکز دیگر و متناسب با نیازهای مخاطبان ادامه یابد، تعطیلات طولانی،دور بودن دانشآموزان از محیط مدرسه و کاهش بارسنگین دروس آموزشی که در طول سال تحصیلی از تحرک و فعالیتهای غیردرسی دانشآموزان میکاهد، شرایط مناسب و مطلوب را برای دستاندرکاران امر تربیت ایجاد مینماید تا با برنامهریزی صحیح و دقیق بتوانند در جهت شناسایی و پرورش استعدادهای دانشآموزان تلاش نمود.
پر کردن اوقات فراغت دانشآموزان و برنامهریزی برای هدایت رفتاری و شکوفا کردن استعدادهای خداداد آنان از ارکان فلسفه وجودی معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش است. فضای مدرسه هرچند از امکانات پرورشی و مربیان کارآمد هم برخوردار باشد، به تنهایی نمیتواند پاسخگوی نیازهای روانی و تربیتی کودکان و نوجوانان باشد.
دانشآموزان ساعاتی را در مدرسه به آموزش و فراگیری دروس اشتغال دارند و بخش دیگری از اوقات خود را در خانه و در معیت والدین میگذرانند، علاوه بر این دو برهه، زمان دیگری نیز وجود دارد که در رشد استعدادها و یا ایجاد مشکلات روانی و رفتاری آنان نقش چشمگیری دارد و آن وقتی است که دانشآموزان نه در خانهاند و نه در مدرسه، بلکه به اقتضای سن و سال در جمع همسالان و دوستان میبایستی اقات فراغت خود را در اماکنی که تحت نظارت مربیان متعهد و مجرب و کارشناس در امور کودکان و نوجوانان و جوانان اداره میشود، پر و غنی نمایند.
نیازهای جسمی، روانی و اخلاقی دانشآموزان ایجاب میکند که برنامهریزی لازم و دقیق برای پاسخ به آن احتیاجات از طرف دستگاههای مربوطه صورت گیرد و نسبت به سازندگی و ایجاد فضاهای پرورشی با جاذبه برای نوجوانان و جوانان مبادرت گردد و برای آنان امکانات و برنامههای پرورشی کارآمد مهیا شود، همچنین باید آنان را در جریان رشد و سازندگی کشور سهیم نمود و بکار گرفت و در امور اجتماعی و سیاسی جامعه دخالت داد و به حساب آورد.
تشکیل کانونهای فرهنگی و تربیتی توسط وزارت آموزش و پرورش گامی است در این راستا و سرآغازی است برای پیدایش یک تحول که باید با برنامهریزیهای اصولی و صحیح به سر منزل مقصود برسد. پایگاهها و نهادهاى اجتماعىاى که مىتوانند مجرى برنامههاى اوقات فراغت جوانان باشندعبارتند از: کانون خانواده، مدارس و دانشگاهها، مجلّه حدیث زندگى، کانونهاى فرهنگى - هنرى، مساجد و کانونهاى مذهبى، محیطهاى شغلى و ادارى، نهادهاى مردمى، صدا و سیما و مطبوعات و نشریات.
گذران اوقات فراغت در هر جمعى به گونهاى است و هر کارى، براى یک گروه سنّى مناسب است. چگونگى پرکردن اوقات فراغت هم، بسته به نوع نگرش افراد به فراغت است. شرایط زمانى و مکانى هم براى برنامههاى اوقات فراغت، نقش آفرینى مىکند. هرچه شرایط سختتر باشد، اجراى برنامهها مشکلتر است و هرچه گروههاى سنّى متفاوت باشند، برنامهریزى دشوارتر؛ مگر اینکه بینش افرادِ یک مجموعه، یکسان باشد.